ΙΩΑΝΝΗΣ ΜΕΤΑΞΑΣ Ο ΔΙΚΤΑΤΟΡΑΣ ΚΑΙ ΤΟ «ΟΧΙ»

Ο Ιωάννης Μεταξάς έβαλε τη σφραγίδα του στην εξέλιξη της νεοελληνικής Ιστορίας όταν στις 28 Οκτωβρίου του 1940 απέρριψε το τελεσίγραφο της φασιστικής Ιταλίας. Η πράξη αυτή έχει χρησιµοποιηθεί ως συγχωροχάρτι για τα έργα και τις ηµέρες του δικτατορικού του καθεστώτος. Τι οδήγησε σε εκείνη την απόφαση; Η προσωπική ιδιοτέλεια, η εξάρτηση από τη Μεγάλη Βρετανία, η πατριωτική έξαρση ή η επίγνωση των επιθυµιών του ελληνικού λαού; Η απάντηση, όπως συνήθως στην Ιστορία, δεν είναι µονοδιάστατη. Ο Μεταξάς, ο άνθρωπος που αρνήθηκε να συµµετάσχει στη Μικρασιατική Εκστρατεία και κατηγορήθηκε ως «προδότης», δύο δεκαετίες µετά δοξάστηκε ως ο «αρχιστράτηγος της ελληνικής νίκης». Ο θάνατος τον βρήκε στο πιο κρίσιµο σηµείο του πολέµου. Φήµες και διαδόσεις τον ήθελαν θύµα σκοτεινών συνωµοσιών.

Πώς θα αντιδρούσε ο Μεταξάς στην επικείµενη γερµανική επίθεση; Πόσο απείχε από το να είναι ο έλληνας Πετέν; Σήµερα, συχνά µέσα από υπόγειες διαδροµές, πυκνώνουν οι φωνές που επιδιώκουν την αποκατάσταση της «παρεξηγηµένης ιστορικής προσωπικότητας» και προβάλλουν την ανάγκη διοίκησης της χώρας από «έναν ισχυρό άνδρα».

Στο πλαίσιο αυτό η επανεξέταση του καθεστώτος Μεταξά και της ιστορικής απόφασης του ΟΧΙ δεν αφορά αποκλειστικά το παρελθόν.
Πώς γράφτηκε το σάουντρακ του αγώνα

Η 30χρονη το 1940 Σοφία Βέµπο έµελλε να παίξει τον ρόλο της εθνικής τραγουδίστριας. Η σύζυγος του Μίµη Τραϊφόρου είχε αρχίσει την καριέρα της πριν από τον Β Παγκόσµιο Πόλεµο. Το τελεσίγραφο όµως του Μεταξά, η πολεµική σύρραξη Ελλάδας - Ιταλίας στο Αλβανικό Μέτωπο θα ενεργοποιήσουν την έκρηξη της καλλιτεχνικής της πορείας. Οι πολεµικές επιθεωρήσεις τραβάνε όλα τα φλας και η Εφη Μπέµπο (το πραγµατικό όνοµα της Βέµπο µε καταγωγή από την Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης) τραγουδάει τις παρωδίες «Στον πόλεµο βγαίν ο Ιταλός» και «Βάζει ο Ντούτσε τη στολή του» στο θέατρο «Μοντιάλ». Οι ραδιοφωνικοί σταθµοί παίζουν ακατάπαυστα τα τραγούδια της και ακούγονται στις µπαρουτοκαπνισµένες στρατιωτικές µονάδες της Ελλάδας.
ΤΑ ΑΓΝΩΣΤΑ ΕΓΚΛΗΜΑΤΑ

«Κακοί» Γερµανοί και «καλοί Ιταλοί». «Βάρβαροι» και «µακαρονάδες». «Σφαγιαστές» και «ερωτιάρηδες». Δίπολα που αναπαρήγαγαν για χρόνια τον µύθο της «ήπιας» ιταλικής κατοχής. Ταινίες, µυθιστορήµατα και το καλό πρόσωπο της µεταπολεµικής προοδευτικής Ιταλίας συνετέλεσαν στη µετατόπιση της συζήτησης µακριά από τις εικόνες των ενθουσιωδών µελανοχιτώνων και του ιταλικού ιµπεριαλισµού. Πέρα από την αναζήτηση των «καλών» και των «κακών» κατακτητών, η ιστορική έρευνα αναδεικνύει το σκληρό πρόσωπο της ιταλικής κατοχής. Με συλλήψεις, κακοποιήσεις, µαζικές εκτελέσεις και εκκαθαριστικές επιχειρήσεις η ιταλική διοίκηση επιχείρησε να ισοπεδώσει τις αντιστασιακές οργανώσεις. Η ιστορία του χωριού Δοµένικο της Θεσσαλίας υπενθυµίζει τις µεθόδους των ιταλικών ενόπλων δυνάµεων: 171 άνδρες από 14 έως 80 ετών εκτελέστηκαν σε µία ηµέρα. Η ιταλική πολιτική για την Ελλάδα περιελάµβανε την απόσπαση εδαφών, τη δηµιουργία προτεκτοράτων και τη συνεργασία µε πρόθυµους τοπικούς άρχοντες. Στόχος η διαιώνιση της ιταλικής κυριαρχίας στη Μεσόγειο. Η συνθηκολόγηση της Ιταλίας το 1943, η σκληρή µοίρα των ιταλών στρατιωτών και η ένταξη της Ιταλίας στους «συµµάχους» απάλυναν τις µνήµες από τα πρώτα χρόνια της Κατοχής.