Η Ελλάδα διέθετε έναν άρτια αναδιοργανωμένο και εκπαιδευμένο στρατό, πλήρως εξοπλισμένο, εισήλθε στον πόλεμο στις 5 Οκτωβρίου 1912 κάτω από την άξια ηγεσία Πολιτικών και Στρατιωτικών, αποφασισμένη να ελευθερώση τα εδάφη που βρίσκονταν ακόμη υπό τουρκικό ζυγό και να απαλύνει την ήττα του ατυχούς πολέμου του 1897. Οι επιχειρήσεις κατά των Τούρκων στη Μακεδονία διήρκεσαν δύο μήνες περίπου και στο μικρό αυτό διάστημα έγιναν σφοδρές μάχες και απελευθερώθηκε το μεγαλύτερο μέρος της Μακεδονίας.
Μετά την εξόρμηση του Ελληνικού Στρατού και την απελευθέρωση της Ελλασόνας και Δεσκάτης, μετά την σκληρή μάχη του Σαρανταπόρου και την απελευθέρωση των Σερβίων μετά την προέλαση προς Κοζάνη, την απελευθέρωση της Βέροιας και Κατερίνης και τέλος μετά τον νικηφόρο αγώνα στα Γιαννιτσά, πέρασε τον Αξιό και κινήθηκε προς Θεσσαλονίκη. Το χρονικό διάστημα από 21 μέχρι 23 Οκτωβρίου, οι Μεραρχίες της Στρατιάς προωθήθηκαν σταδιακά ως εξής: Η ΙV Μεραρχία διά μέσω του χωριού Άθυρα έφτασε στο χ. Αγιος Πέτρος όπου και έμεινε. Η VI Μεραρχία διά μέσου των χ. Αγριοσυκιά και Δυτικό έφτασε βορειοδυτικά του χ. Άθυρα όπου και παρέμεινε. Η Ι Μεραρχία από τα Γιαννιτσά ,διά μέσου του χ. Μεσιανό έφθασε στα Κουφαλιά και εγκατέστησε τμήματα ασφαλείας στη δυτική όχθη του Αξιού. H διάβαση του Αξιού ολοκληρώθηκε στις 25 Οκτωβρίου με τις Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και ΙV Μεραρχίες και το Γενικό Στρατηγείο στο χωριό Γέφυρα (Τόπσου).
Την ίδιαν ημέρα στη Θεσσαλονίκη οι Πρόξενοι των Μεγάλων Δυνάμεων, λόγω της προέλασης του Ελληνικού Στρατού, έπεισαν τον Αρχηγό του Τούρκικου Στρατού Χασάν Ταξίν Πασά να έλθει σε διαπραγματεύσεις για να αποφευχθεί η άσκοπη αιματοχυσία. Ακολούθησαν συνομιλίες περί παραδόσεως της Θεσσαλονίκης μεταξύ των Προξένων των Μεγάλων Δυνάμεων και του εκπροσώπου του Ταξίν Πασά, Στρατηγού Σεκήκ Πασά με τον Αρχηγό του Ελληνικού Στρατού στο σιδηροδρομικό Σταθμό του χ. Γέφυρα (Τόπσου). Δεν έγινε όμως δεκτός ο όρος του Ταξίν Πασά, όπως επιτραπεί να αποσυρθεί ο Τουρκικός Στρατός ανατολικά της Θεσσαλονίκης μέχρι τέλους του πολέμου. Ο Ελληνας Αρχιστράτηγος απαιτούσε την άμεση παράδοση του Τουρκικού Στρατού, που θα μεταφερόταν σε λιμάνι της Μικράς Ασίας με δαπάνη της Ελληνικής Κυβέρνησης και μόνον οι Τούρκοι Αξιωματικοί μπορούσαν να διατηρήσουν τα ξίφη τους.
Μετά από αλλεπάλληλες αποστολές αντιπροσώπων και απαιτήσεις και μη αποδοχές, ο Ταξίν Πασάς διαβλέποντας το μάταιο της επιμονής του υπέγραψε δήλωση ότι παραδίδει τη Θεσσαλονίκη άνευ όρων. Απεστάλησαν στη Θεσσαλονίκη οι επιτελείς Ι. Μεταξάς και Β. Δουσμάνης για την υπογραφή του Πρωτοκόλλου, αποτελούμενο από 10 άρθρα.
Συνολικά παρεδόθησαν 20.000 οπλίτες και 1.000 αξιωματικοί ενώ περιήλθαν στην κατοχή του Ελληνικού Στρατού 70 πυροβόλα, 30 πολυβόλα, 1.000 ίπποι και άφθονο πολεμικό υλικό. Το πρωί της 27 Οκτωβρίου η Βουλγαρική Μεραρχία υπό τον Στρατηγό Θεοδωρώφ, αν και είχε λάβει έγκαιρα τις επιστολές του Ελληνα Αρχιστράτηγου σχετικά με την παράδοση των Τούρκων και της Θεσσαλονίκης καθώς και την αναστολή των εχθροπραξιών, συνέχισε την προέλασή της προς χ. Λητή ενώ μια πυροβολαρχία έβαλε κατά των Τουρκικών θέσεων.
Τις μεσημβρινές ώρες εισήλθε στη Θεσσαλονίκη το Απόσπασμα Ευζώνων με τμήμα ιππικού και εγκατεστάθηκε στους στρατώνες που υπήρχαν στο Διοικητήριο. Ο Ελληνικός Στρατός εισήλθε θριαβευτής στην Πόλη στις 11:00 της 28ης Οκτωβρίου. Επακολούθησε δοξολογία στον Ναό του Αγίου Μηνά και παρέλαση των στρατευμάτων.
Έτσι απελευθερώθηκε από τον Ελληνικό Στρατό η «νύφη του Θερμαϊκού» κατά τον Α Βαλκανικό Πόλεμο.
Διά χειρός
Γιώργου Κουβάτσου
[Πηγή: Αρχεία από ΙΣΤΟΡΙΚΕΣ ΣΕΛΛΙΔΕΣ Υπουργείου Εθνικής Άμυνας]
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου