Επιστημονικές μηχανορραφίες στην ανακάλυψη του DNA αποκαλύπτουν «χαμένα» γράμματα

Έναν θησαυρό από γράμματα, που βρισκόταν εδώ και δεκαετίας θαμμένος μέσα σε κουτιά, ανακάλυψαν πρόσφατα ερευνητές. Σύμφωνα με το βρετανικό περιοδικό Nature, τα γράμματα ρίχνουν φως στον αγώνα δρόμου των επιστημόνων για την αποκρυπτογράφηση του DNA. Η αλληλογραφία αποκαλύπτει τις εντάσεις μεταξύ των επιστημόνων που προσπαθούν να βρουν ισορροπίες ανάμεσα στον επαγγελματικό ανταγωνισμό τους, την καχυποψία και τη φιλία στην αναζήτηση για το ιερό δισκοπότηρο της βιολογίας. «Τεταμένες σχέσεις και οι έντονες προσωπικότητες των επιστημόνων απογειώνουν τις σελίδες» αναφέρεται το άρθρο του περιοδικού. Ο Φράνσις Κρικ, ο Τζέιμς Γουάτσον και ο Μορίς Γουίλκινς βραβεύθηκαν το 1962 με το Νόμπελ για τον καθορισμό της δομής του χημικού κώδικα της ζωής: ένα τιρμπουσόν με διπλό έλικα από μία χημική σκάλα. Η δημοσίευση της δουλειάς τους το 1953 έδωσε το σύνθημα για την γενετική επανάσταση που συγκλόνισε την ιατρική, την ανθρωπολογία, την γεωργία, την κοινωνιολογία και πολλούς άλλους τομείς. Η αλληλογραφία βρέθηκε στα αρχεία ενός άλλους μοριακού βιολόγου και προσθέτει πολλές νέες πληροφορίες για την ιστορία του DNA, που κερδίζουν το ενδιαφέρον γιατί αποκαλύπτουν λασπομαχίες, παρεξηγήσεις και πληγωμένους εγωισμούς. «Είμαστε στο μέσω μεγάλο δυνάμεων που μπορούν να μας διαλύσουν όλους» εκμυστηρεύεται ο Γουίλκινς στον Κρικ, ανήσυχος για τα παιχνίδια εξουσίας που εξελίσσονταν στο παρασκήνιο. Ο Κρικ ήταν Βρετανός που είχε πειραματιστεί και είχε δοκιμάσει διάφορα μονοπάτια στην έρευνά του για το DNA, πριν συνεργαστεί με τον Τζέιμς Γουάτσον, έναν θρασύ νεαρό Αμερικανό, από το εργαστήριο Κάβεντις του πανεπιστημίου του Κέιμπριτζ. Συνέγραψαν αμέσως μία αναφορά, στην οποία ανακοίνωναν ότι ένα αινιγματικό μόριο, που αποκαλείται δε(σ)οξυριβο(ζο)νουκλεϊ(νι)κό οξύ (DNA) και όχι οι πρωτεΐνες όπως ήταν κοινώς αποδεκτό τότε, περιείχε τα γενετικά στοιχεία, που περνούσαν από γενιά σε γενιά. Ωστόσο, η υπεροπτική τους στάση και η διάθεσή τους να ερευνούν τις ιδέες τους πάνω σε μαυροπίνακες αντί μέσα σε εργαστήρια, στιγμάτισε τους δύο επιστήμονες ως «διαφορετικούς». Αρχικά τους είχε ανατεθεί να αποκρυπτογραφήσουν το DNA, στη συνέχεια τους έβγαλαν από το πόστο αυτό και εν τέλει τους ανάθεσαν και πάλι τη δουλειά αυτή, όταν υπήρχε ο φόβος να φτάσει πρώτος στον τερματισμό ο Αμερικανός χημικός Λίνους Πόλινγκ. Ο Γουίλκινς εργαζόταν στο King's College στο Λονδίνο μαζί με την Ρόζαλιντ Φράνκλιν, η οποία ήταν εργαζόταν με πειράματα. Οι ακτινογραφίες των μορίων που έβγαλε η Φράνκλιν ήταν ο καταλύτης της επιτυχίας τους. Τα γράμματα αποκαλύπτουν ότι ο Γούλκινς είχε θυμώσει όταν ο Γουάτσον και ο Κρικ προσπάθησαν να ρίξουν μία κρυφή ματιά στην έρευνα που πραγματοποιούνταν στο King's College. Το αποκορύφωμα της δηλητηριώδους σχέσης μεταξύ του Γουίλκινς και της Φράνλιν, ήταν όταν ο εργοδότης τους έκανε υπεύθυνους των εργαστηρίων τους στην έρευνα για το DNA. Κρυφά παιχνίδια και μηχανορραφίες Ο Γουίλκινς ήταν αυτός, που πίσω από την πλάτη της Φράνκλιν, έδειξε στον Γουάτσον την εικόνα, που σήμερα είναι γνωστή ως Photo 51, για την οποία ο νεαρός Αμερικανός είπε ότι έδειχνε ξεκάθαρα τον διπλό έλικα. «Ελπίζω ότι ο καπνός από τα μαγικά να χαθεί σύντομα μπροστά από τα μάτια μας», έγραφε με ανακούφιση ο Γουίλκινς, λίγη ώρα πριν φύγει η Φράνκλιν για να πιάσει δουλειά σε ένα άλλο εργαστήριο. Η Φράνλιν πέθανε το 1958 από καρκίνο κι έτσι το όνομά της δεν συμπεριελήφθη στις υποψηφιότητες για το βραβείο Νόμπελ το 1962. Τα γράμματα που αποκαλύπτουν όλο αυτό το πιπεράτο παρασκήνιο, είχαν ως αποστολέα και παραλήπτη τον Κρικ και είχαν μπερδευτεί με έγγραφα του Σίντεϊ Μπρένερ, που ήταν μοριακός βιολόγος και κάτοχος βραβρείου Νόμπελ. Οι δύο επιστήμονες μοιραζόντουσαν για πολλά χρόνια το ίδιο γραφείο. Η «βασανισμένη ψυχή» του Γουίλκινς Την αλληλογραφία βρήκαν δύο καθηγητές του εργαστηρίου Cold Sprin Harbor της Νέας Υόρκης, στο οποίο ο Μπρένερ δώρισε το αρχείου και ο Γουάτσον είναι επίτιμος καθηγητής. Τα γράμματα αποκαλύπτουν τη «βασανισμένη ψυχή» του Γουίλκινς, τονίζουν οι Άλεξ Γκαν και Γιαν Βιτκόβσκι, που βρήκαν την αλληλογραφία και συνέγραψαν το άρθρο στο περιοδικό Nature. «Από την άλλη πλευρά ο Μορίς Γουίλκινς ήθελε να είναι ανοιχτός» αναφέρει ο Βιτκόβσκι και σημειώνει: «Πίστευε ότι η επιστήμη θα πρέπει να είναι ανοιχτή και ήταν υπέρ της συνεργασίας, της ανταλλαγής ιδεών και στοιχείων. Από την άλλη πλευρά είχε πρόσεχε και για την καριέρα του: Ήξερε ότι έπρεπε να παρουσιάζει αποτελέσματα και να εκδίδει εργασίες». www.kathimerini.gr με πληροφορίες από AFP