ΤΑ ΣΕΝΑΡΙΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΜΕΤΑ ΤΙΣ ΚΑΛΠΕΣ

Από τον αριθμό των κομμάτων που θα σπάσουν το φράγμα του 3% και τον προσανατολισμό που θα έχουν θα εξαρτηθούν η μορφή και η ισχύς της νέας κυβέρνησης

Το τέλος του δικομματισμού, όπως τουλάχιστον τον γνωρίσαμε από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα αλλά και η αύξηση του αριθμού των κομμάτων που θα περάσουν το φράγμα του 3% (από 5 που είναι σήμερα σε 7-10) καταγράφονται με ευκρίνεια στις δημοσκοπήσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας. Το ενδεχόμενο σχηματισμού αυτοδύναμης κυβέρνησης από το πρώτο κόμμα θεωρείται απίθανο σενάριο, αφού το όριο της αυτοδυναμίας με τον νόμο Παυλόπουλου κυμαίνεται -υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις- από 36,5% έως 42%. Η ΝΔ, που εμφανίστηκε να παίρνει «κεφάλι» στην κούρσα των εκλογών από τα πρώτα γκάλοπ, φαίνεται να απέχει πολύ από την κατάκτηση του πολυπόθητου ποσοστού.
Με την εφαρμογή του νόμου Παυλόπουλου, που πριμοδοτεί με 50 έδρες το πρώτο κόμμα, τα σενάρια σχηματισμού κυβέρνησης την επόμενη μέρα των εκλογών φέρνουν πιο κοντά τους δύο -πάλαι ποτέ- παραδοσιακούς μονομάχους, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ. Μεγάλος χαμένος από την εφαρμογή του νέου εκλογικού νόμου θα είναι το 2ο κόμμα, από το οποίο θα «απαλλοτριωθεί» η πλειοψηφία των 50 εδρών που θα «δοθούν» δώρο στο πρώτο κόμμα, ενώ τα υπόλοιπα κόμματα θα καταλάβουν έδρες αναλογικά με το ποσοστό που θα καταγράψουν στο εκλογικό σώμα.
Στην περίπτωση που τα δύο κόμματα ξεπεράσουν αθροιστικά το όριο της αυτοδυναμίας, αναμένεται να αναζητήσουν συμμαχίες με πολιτικούς σχηματισμούς που θα εκπροσωπηθούν στη Βουλή για τον σχηματισμό κυβέρνησης ευρύτερης συνεργασίας, προκειμένου να απαντήσουν στις βολές για πολιτική νομιμοποίηση του νέου κυβερνητικού σχηματισμού στην κοινωνία.

Στο νέο Κοινοβούλιο υπολογίζεται ότι θα «μπουν» από 7-10 κόμματα. Ακόμα και η εφαρμογή του εκλογικού νόμου Παυλόπουλου, που παρέχει «μπόνους» 50 εδρών στο πρώτο κόμμα, δεν φαίνεται να αποτελεί ικανή συνθήκη για να «δώσει» αυτοδύναμη κυβέρνηση. Ενδεικτικό είναι το στοιχείο ότι σε όλες τις δημοσκοπήσεις οι δύο «μονομάχοι», ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, συγκεντρώνουν αθροιστικά ποσοστά από 36-45%, καταγράφοντας μείωση της εκλογικής τους δύναμης έως και 41% σε σχέση με το 2009, όπου συγκέντρωσαν συνολικά το 77,40% των ψήφων. Το «τέλος του δικομματισμού», όπως περιγράφεται στις δημοσκοπήσεις, σε συνδυασμό με τη διαφαινόμενη είσοδο νέων κομμάτων στο Κοινοβούλιο, δημιουργούν το νέο πολιτικό σκηνικό της επόμενης ημέρας.

Σύμφωνα με τα σενάρια που παρουσιάζει σήμερα το «Εθνος της Κυριακής», τα δύο κόμματα, ΠΑΣΟΚ και ΝΔ, φαίνεται να συγκεντρώνουν από 40%- 45%, ποσοστό που καθιστά βιώσιμη μία ενδεχόμενη κυβερνητική συνεργασία, αφού δίνει αθροιστικά μία δύναμη 158-183 βουλευτών. Στην περίπτωση που η καθίζηση του δικομματισμού έχει ως αποτέλεσμα τα δύο κόμματα να συγκεντρώνουν αθροιστικά 36,5-39,5%, τότε μπορούν από κοινού να έχουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία 151 βουλευτών, υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις που καθορίζει ο εκλογικός νόμος Παυλόπουλου.
Δύο παράγοντες
Σύμφωνα με ειδικούς, το όριο της αυτοδυναμίας εξαρτάται και από δύο βασικούς παράγοντες: από τον αριθμό των κομμάτων που θα καταφέρουν να ξεπεράσουν το φράγμα του 3% και να εισέλθουν στη Βουλή αλλά και από το συνολικό ποσοστό των κομμάτων που θα μείνουν εκτός Βουλής. Για παράδειγμα, εάν η επόμενη Βουλή έχει από 9 κόμματα, τότε το ποσοστό που εξασφαλίζει τουλάχιστον 151 βουλευτές ξεπερνά το 41%.
Με άλλα λόγια, η αυξημένη συμμετοχή θα δυσκολέψει τα δύο μεγάλα κόμματα να «πιάσουν» το ποσοστό που απαιτείται για να «αγγίξουν» την αυτοδυναμία. Αντίστοιχα, στην περίπτωση όπου εισέρχονται στη Βουλή 7 κόμματα, το συνολικό ποσοστό ΝΔ και ΠΑΣΟΚ «μεταφράζεται» σε 183 βουλευτές στο νέο Κοινοβούλιο. Αντίθετα, στο σενάριο με δεκακομματική Βουλή τα δύο μεγαλύτερα κόμματα δεν ξεπερνούν το 40,1% και τις 158 έδρες.
Παράλληλα, όσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό που θα λάβουν τα κόμματα τα οποία θα μείνουν εκτός Βουλής τόσο μειώνεται το όριο της αυτοδυναμίας. Δηλαδή η ψήφος διαμαρτυρίας σε μικρά κόμματα που δεν έχουν κοινοβουλευτικό μέλλον ευνοεί τους δύο «μεγάλους». Συγκεκριμένα, εάν τα εκτός Βουλής κόμματα λάβουν αθροιστικά 3%, τότε το «ποσοστό» που οδηγεί στους 151 βουλευτές δεν ξεπερνά το 39%. Στην περίπτωση, όμως, που οι σχηματισμοί εκτός Κοινοβουλίου ξεπεράσουν το 6%, τότε το όριο της αυτοδυναμίας μειώνεται κατά 1-2 ποσοστιαίες μονάδες.
Σε 16 περιφέρειες
Ο δεύτερος βγάζει βουλευτή εάν πιάσει 20%-25%
Η εφαρμογή του νόμου Παυλόπουλου για πρώτη φορά στις επερχόμενες εκλογές, που πριμοδοτεί με 50 έδρες το πρώτο κόμμα αντί για 40 έδρες που «χάριζε» αντίστοιχα ο προηγούμενος νόμος Σκανδαλίδη, αναμένεται να φέρει τα πάνω κάτω στην αντιπροσώπευση των κομμάτων, κυρίως στις 8 τετραεδρικές και τις 8 πενταεδρικές εκλογικές περιφέρειες της χώρας. Στις 16 αυτές περιφέρειες, για να εκλέξει βουλευτή το 2ο κόμμα θα πρέπει να «πιάσει» ποσοστά 25% στις τετραεδρικές και 20% στις πενταεδρικές.
Σε διαφορετική περίπτωση είναι έως και απίθανο να εκλέξει βουλευτή από τη 2η κατανομή, αφού η κοινοβουλευτική του δύναμη θα έχει προκύψει από τις υπόλοιπες περιφέρειες. Το γεγονός αυτό έχει ως αποτέλεσμα η πλειοψηφία των 50 εδρών που αποδίδεται ως μπόνους στο 1ο κόμμα να προέρχεται από την εκλογική δύναμη του 2ου κόμματος στις συγκεκριμένες περιοχές.
Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου Παυλόπουλου, το 2ο κόμμα σε ψήφους πανελλαδικά αντλεί την κοινοβουλευτική του δύναμη κυρίως από τις 6 διεδρικές και τις 12 τριεδρικές περιφέρειες, όπου η κατανομή των εδρών γίνεται ανάλογα με την εκλογική δύναμη των κομμάτων.
Επίσης «κερδίζει» έδρες σε 10 εκλογικές περιφέρειες που αναδεικνύουν συνολικά 72 βουλευτές, γιατί ο πήχης του εκλογικού μέτρου που «εκλέγει» βουλευτή έχει οριστεί σε χαμηλά επίπεδα, που είναι εφικτό να «πιάσει» το 2ο κόμμα. Συγκεκριμένα, στις 3 εξαεδρικές περιφέρειες (Α' Πειραιά, Εύβοια και Ηλεία) το μέτρο για την εκλογή βουλευτή έχει οριστεί στο 16,7%, στις 2 επταεδρικές (Β' Θεσσαλονίκης και Σέρρες) στο 14,3%, στις 4 οκταεδρικές περιφέρειες (Λάρισα, Αιτωλοακαρνανία, Ηράκλειο, Β' Πειραιά) στο 12,5% και στην Αχαΐα που εκλέγει 9 βουλευτές το μέτρο είναι 11,1%.
Περιφέρειες με 5 έδρες
Οι 8 περιφέρειες όπου εκλέγονται 5 βουλευτές είναι της Κοζάνης, των Ιωαννίνων, της Μαγνησίας, των Τρικάλων, της Καρδίτσας, της Φθιώτιδας, της Μεσσηνίας και της Δωδεκανήσου.
Ο νόμος των εκτός
Οσο μεγαλύτερο είναι το ποσοστό που θα λάβουν τα κόμματα τα οποία θα μείνουν εκτός Βουλής, τόσο μειώνεται το όριο για την αυτοδυναμία. Το πρώτο κόμμα για να εκλέξει 151 βουλευτές θα χρειαστεί ποσοστό περίπου 39% εάν τα εκτός Βουλής κόμματα πάρουν αθροιστικά 3% και 37-38% εάν τα εκτός Βουλής κόμματα πάρουν αθροιστικά πάνω από 6%
Η χαρά των «μικρών»
2,38% το μέτρο για έδρα στη Β΄Αθήνας

• Η περιφέρεια Αττικής, που εκλέγει 12 βουλευτές, έχει εκλογικό μέτρο το 8,3%, η Β' Αθήνας, που αναδεικνύει 42 έδρες στο Κοινοβούλιο, έχει μέτρο εκλογής βουλευτή το 2,38%, και η Α' Θεσσαλονίκης (16 έδρες) εκλογικό μέτρο το 6,25%. Στις τρεις τελευταίες εκλογικές περιφέρειες θα δοθεί σημαντική μάχη από όλες τις πολιτικές δυνάμεις, αφού από τη μία πλευρά ΠΑΣΟΚ και ΝΔ συγκέντρωναν την υψηλότερη δύναμή τους στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις και από την άλλη τα μικρότερα κόμματα που θα «πιάσουν» το πανελλαδικό όριο του 3% έχουν σημαντική ευκαιρία να αναδείξουν βουλευτές από τις συγκεκριμένες περιφέρειες λόγω «χαμηλού μέτρου».

Περιφέρειες με 4 έδρες
Οι περιφέρειες όπου εκλέγονται 4 βουλευτές είναι του Εβρου, της Καβάλας, της Πέλλας, της Ημαθίας, της Πιερίας, της Βοιωτίας, της Κορινθίας και των Χανίων.
ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ Β.ΤΣΙΤΣΑ
nbtsitsas@pegasus.gr