Η λύση του Σκοπιανού μέσα από τα παλιά εκκλησιαστικά ονόματα!

Συνέντευξη με τον Μητροπολίτη Ναούμ της Στρούμιτσα - Αποστολή στα Σκόπια του Ζαχαρία Γεωργούση
Η Διελκυστίνδα ανάμεσα στη FYROM και την Ελλάδα για τη συνταγματική ονομασία του γειτονικού κράτους είχε ως «παράπλευρη απώλεια» την πνευματική απομόνωση της Σκοπιανής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Εκκλησιαστικοί παράγοντες, όμως, ισχυρίζονται πως το πρόβλημα «πνευματικής επικοινωνίας» εδράζεται στο εκκλησιαστικό δίπολο Βελιγραδίου-Σκοπίων.
Κατά την διάρκεια της επίσκεψής μας στην περιοχή συναντήσαμε έναν από τους διακεκριμένους Αρχιερείς της λεγόμενης  «Μακεδονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας», τον Μητροπολίτη Ναούμ της Στρούμιτσα, ο οποίος με παρρησία τοποθετήθηκε έναντι των καυτών θεμάτων που αφορούν στις σχέσεις της Τοπικής Εκκλησίας με τον υπόλοιπο ορθόδοξο κόσμο.
Ο Σεβασμιώτατος για πρώτη φορά μίλησε αποκλειστικά σε Ελληνα δημοσιογράφο για πιθανούς τρόπους υπέρβασης της πνευματικής ακοινωνησίας και επίλυσης του ζητήματος του ονόματος, αναφέρθηκε στο Πατριαρχείο Σερβίας  και στον ρόλο που καλείται να παίξει το Οικουμενικό Πατριαρχείο στην οριστική διευθέτηση του «Σχίσματος» της Εκκλησίας του με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες.
Πού είναι η έδρα της Μητρόπολής σας;
Η διοίκηση βρίσκεται στην πόλη της Στρούμιτσα, αλλά η επίσημη έδρα της Μητρόπολης Στρούμιτσα ήταν πάντα το μοναστήρι του Αγίου Λεοντίου στο χωριό του Βόντοτσα (η οποία, παρεπιμπτόντως, είναι δίπλα στην πόλη).
Πείτε μας λίγα λόγια για το μοναστήρι του Αγίου Λεοντίου και πότε αυτό ιδρύθηκε;
Η τοποθεσία όπου βρίσκεται ο σημερινός ναός είναι γνωστή ως ένα ΄΄συγκρότημα’’ εκκλησιών του Βόντοτσα, επειδή υπήρχαν στην πραγματικότητα τέσσερις εκκλησίες: Η πρωτοχριστιανική βασιλική, η ανατολική, η δυτική και η κεντρική εκκλησία του Βόντοτσα. Η πρωτοχριστιανική βασιλική χρονολογείται από τον 4-5ο αιώνα. Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο Άγιος Μεθόδιος της Θεσσαλονίκης, ως απεσταλμένος του αυτοκράτορα της Κωνσταντινουπόλεως, από το 845 μέχρι το 855 μ. Χ., ήταν ο άρχων της περιοχής και μαζί με τον Άγιο Κύριλλο για δέκα ολόκληρα χρόνια διακήρυξαν τον Λόγο του Θεού, μεταξύ άλλων περιοχών, σύμφωνα με την παράδοση, και κατά μήκος της ροής του ποταμού Μπέλα Ρέκα (Bela Reka), ο οποίος  ρέει μέσα από το χωριό Βόντοτσα. Αυτό που έχει σημασία είναι ότι στο πέρασμα των αιώνων η μονή υπήρξε ενεργό μοναστικό, εκπαιδευτικό και λογοτεχνικό κέντρο. Προσπαθούμε να διατηρήσουμε και να συνεχίσουμε αυτήν την παράδοση. Αξίζει να σημειωθεί, ότι το μοναστήρι φέρει το όνομα του Αγίου Λεοντίου, του γεννημένου στην Στρούμιτσα, Πατριάρχη Ιεροσολύμων (1176-1185).
Τα Ελληνικά σας είναι εξαιρετικά. Μπορείτε να μας πείτε πού  τα μάθατε;
Για διάστημα άνω των οκτώ ετών (1987-1995) έζησα στη Μονή Γρηγορίου του Αγίου Όρους, υπό την πνευματική καθοδήγηση του αγίου Γέροντα και ηγουμένου, αρχιμανδρίτη Γεωργίου Καψάνη. Από αυτόν έλαβα το Μεγάλο Σχήμα, καθώς και με την ευλογία του ο Αλέξιος Μητροπολίτης Τρίκκης και Σταγώνης με χειροτόνησε διάκονο. Γνωρίζω, ότι ο Γέροντας προσβλήθηκε εξαιτίας της μετακίνησής μου εδώ, αλλά εγώ δεν έλαβα ευλογία από τον ίδιον για αυτό. Επέστρεψα μετά από αίτημα της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας μας. Επίσης, είμαι σίγουρος, ότι με αγαπά και ότι αυτός προσεύχεται για μένα αν και ακόμα δεν με δέχεται προσωπικά για εξομολόγηση. Εαν  έχω κάνει κάτι καλά, θεωρώ, ότι είναι ο καρπός των προσευχών του. Όλα όσα έχω κάνει λάθος είναι εντελώς δικά μου. Ελπίζω ότι  κάποια μέρα θα με καλέσει. Πάνω από όλα, αυτός είναι ο πνευματικός πατέρας μου. Για όσο διάστημα έζησα στην Ελλάδα είχα ελληνική ταυτότητα και διαβατήριο.
Γιατί, κατά τη γνώμη σας, η Εκκλησία με Έδρα στα Σκόπια επί του παρόντος δεν είναι σε κοινωνία με τις άλλες Ορθόδοξες Εκκλησίες;
Όσον αφορά το λεγόμενο μπλοκ των ελληνικών εκκλησιών, ο λόγος είναι σαφής: ξεκάθαρα μας έχουν πει από τα υψηλότερα κλιμάκια ότι, εάν αλλάξουμε το όνομα Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία με το όνομα Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας, δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα από την πλευρά τους για την ευχαριστιακή κοινωνία και αναγνώριση. Το πρόβλημά τους με το όνομα της Εκκλησίας μας είναι κατανοητό για μας, και υπάρχει μια λύση για αυτό. Για παράδειγμα, εάν όλες οι Ορθόδοξες Εκκλησίες, με πρωτοβουλία του Οικουμενικού Πατριάρχη, συμφωνήσουν να χρησιμοποιούν στις επίσημες αμοιβαίες  σχέσεις τους μόνο τα παλαιά και ορθά κανονικά (σύμφωνα με την έδρα του Πρώτου στην τιμή) εκκλησιαστικά ονόματα, τότε δεν θα υπάρχει κανένα πρόβλημα στην επικοινωνία. Αυτά τα ονόματα είναι: Αρχιεπισκοπή Οχρίδας, Αρχιεπισκοπή Αθηνών, Πατριαρχείο Πετς, Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως, Πατριαρχείο Μόσχας κλπ.. Αντί των παρόντων ονομάτων: Σερβική, Μακεδονική, Βουλγαρική, όπως και Ελληνική Ορθόδοξη Εκκλησία στην διασπορά κλπ.. Όταν πρόκειται για την Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, εδώ το πρόβλημα είναι πολύ πιο περίπλοκο, επειδή στους Επισκόπους της, δεν μπορεί κανείς να προσδιορίσει με ακρίβεια μόνο ένα λόγω της μη αναγνώρισης, όπως συμβαίνει στην περίπτωση με τους Έλληνες. Οι Επίσκοποι των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, δεν έχουν κανένα πρόβλημα μαζί μας, εκτός από το ότι σέβονται την Ελληνική και τη Σερβική στάση επισήμως, αλλά όχι στενά και στην πράξη.
Πιστεύετε ότι το πολιτικό ζήτημα με το όνομα της χώρας σας με την Ελλάδα έχει επηρεάσει κατά κάποιον τρόπο το εκκλησιαστικό καθεστώς της Εκκλησίας σας;
Αυτό οριστικά έτσι είναι, με ένα πολύ αρνητικό τρόπο. Πρώτον, έχει επηρεάσει τις τακτικές  επαφές μεταξύ μας, των Επισκόπων των δύο Εκκλησιών. Εμείς πρέπει πάντα να συναντιόμαστε ανεπίσημα και εν κρυπτώ, για το φόβο, έτσι ώστε να μην γίνει γνωστό στους  μη περιτομενους  στην ψυχή και στην καρδιά. Οι Ορθόδοξες Εκκλησίες, έχουν δυστυχώς επιλέξει για την αμοιβαία επικοινωνία ονόματα που δίνουν έμφαση στην  εθνική διαφορετικότητά  τους, και αυτή η λάθος επιλογή προς το παρόν έχει πολιτικές επιπτώσεις. Θα έπρεπε να συμβαίνει ακριβώς το αντίθετο: να επικοινωνούν μεταξύ τους με τα παλιά και τα κανονικά ονόματά τους, προκειμένου να τονίσουν την ενότητα και την κοινωνία τους, ενώπιον της οικουμένης και μόνο για εσωτερική χρήση,  μάλιστα από τους καθαρά ποιμαντικούς λόγους, να χρησιμοποιούνται οι επίσημες ονομασίες. Η σημερινή πρακτική είναι απολύτως αντίθετη με το Πνεύμα του Ευαγγελίου, και δεν υπάρχει καμία θεολογική δικαιολογία και βάση γι’ αυτή, διότι ουκ ενι Ιουδαίος ουδέ Έλλην ουκ ενι δούλος ουδέ ελεύθερος ουκ ενι άρσεν και θήλυ πάντες γαρ υμείς εις έστε εν Χριστώ Ιησού (Γαλ. 3:28). Ένα επιπλέον πρόβλημα είναι οι ακραίες τοποθετήσεις που ακούγονται κατά καιρούς από τις δύο πλευρές, οι οποίες τροφοδοτούν περαιτέρω τις ίδιες τάσεις στην αντιδικία. Στη συνέχεια, οι πολιτικοί, οι οποίοι χρησιμοποιούν το πρόβλημα ως ένα μέσο για τον εσωτερικό πολιτικό αγώνα τους. Και τελικά, δυστυχώς, οι Ποιμένες των Εκκλησιών, επίσης, εμπλέκονται σε αυτό. Ορισμένοι δε, Επίσκοποι περισσότερο ασχολούνται με τα «πατριωτικά» ζητήματα παρά με  τα πνευματικά τους καθήκοντα.
Η επονομαζόμενη «Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία»,  θα έχει μέλλον ως τέτοια ή πιστεύετε ότι οι αμοιβαίοι συμβιβασμοί πρέπει να γίνουν από όλες τις πλευρές, προκειμένου η Εκκλησία σας να αποκατασταθεί μέσα στη σφαίρα του υπόλοιπου ορθόδοξου κόσμου;Θεωρείτε ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο μπορεί να βοηθήσει προς αυτή την κατεύθυνση;
Το πρόβλημα δεν είναι απροσπέλαστο και πιστεύω πως με την βοήθεια του Θεού θα επιλυθεί. Έχουμε ήδη ένα καλό σημάδι της δράσης της χάρης του Θεού, και αυτό είναι η ανανέωση της Ορθόδοξης πνευματικής ζωής μέσα στα περισσότερα μοναστήρια μας. Ο μοναχισμός δεν έχει αναβιώσει, λόγω των δυνατοτήτων μας, αλλά είναι ένα έργο της χάριτος του Θεού. Ο ρόλος του Οικουμενικού Πατριαρχείου είναι ζωτικής σημασίας, από τη θέση που έχει στην Ορθόδοξη Εκκλησία. Το Πατριαρχείο μόνον πρέπει να θέσει  το ερώτημα σχετικά με τη θεολογική ορθότητα των επίσημων ονομάτων των Εκκλησιών, με την οποία επικοινωνούν μεταξύ τους. Φανταστείτε, λοιπόν, αυτή τη ντροπή ενώπιον του Θεού: οι χώρες μας να λύσουν το πρόβλημα με το όνομα, και εμείς, ως Εκκλησίες να μην καταφέρουμε να αποκαταστήσουμε την κοινωνία. Αντί να τους δείξουμε το δρόμο, εμείς είμαστε αυτοί που σε αυτήν την περίπτωση ενεργούμε με κατωτερότητα και νηπιοπρέπεια. Θα έπρεπε να ντρεπόμαστε μόνο από το γεγονός, ότι οι δύο χώρες μας, παρά το πρόβλημα με το όνομα, δεν έχουν παρ' όλα αυτά διακόψει τις βασικές αμοιβαίες σχέσεις σε όλα τα επίπεδα, από την οικονομία μέχρι την πολιτική. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο, κανείς δεν θα χρειαζόταν να μας αναγνωρίζει ως αυτοκέφαλη ή με το όνομα Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία, αλλά το συλλείτουργο θα μπορούσε να συνεχιστεί. Αυτό θα ήταν μια αναλογική και ποιμαντική ενέργεια στην περίπτωσή μας. Αυτός είναι ο τρόπος με τον οποίο αυτή τη στιγμή αντιμετωπίζεται το πρόβλημα με την Ορθόδοξη Εκκλησία της  Αμερικής (O.C.A.): κανένας, εκτός από τους Ρώσους, δεν αναγνωρίζει το όνομά της, το καθεστώς και τη δικαιοδοσία της, αλλά όλοι συλλειτουργούν μαζί της. Γιατί θα πρέπει να υπάρχουν δύο μέτρα και σταθμά που χρησιμοποιούνται στην περίπτωσή μας;
Ποιό είναι το εκπαιδευτικό υπόβαθρό σας;
Είμαι απόφοιτος της Νομικής Σχολής και της Θεολογικής Σχολής στα Σκόπια, και έχω υποστηρίξει τη διδακτορική διατριβή με θέμα «Ησυχασμός στον Αθωνικό Μοναχισμό του 20ου αιώνα» στη Θεολογική Σχολή «Άγιος Κλήμης της Αχρίδας» του Πανεπιστημίου της Σόφιας. Αυτή τη στιγμή εργάζομαι επάνω σε μια συγκριτική διατριβή στη θεολογία και στη ψυχολογία. Εχω γράψει οκτώ βιβλία από τα οποία πέντε έχουν δημοσιευθεί. Δύο βιβλία ήδη βρίσκονται στη διαδικασία για να δημοσιευθούν. Ένα από αυτά είναι προγραμματισμένο να δημοσιευτεί πριν από τα Χριστούγεννα του 2010, και το άλλο πριν από το Πάσχα του 2011, με τη βοήθεια του Θεού. Είμαι επίκουρος καθηγητής στο Παιδαγωγικό Τμήμα του κρατικού Πανεπιστημίου «Αγίου Κλήμεντα της Αχρίδας", της πολιτείας του Μπίτολα (Μοναστηριου). Το πιο σημαντικό από όλα είναι ότι έχω εκπαιδευτεί στο πανεπιστήμιο της ερήμου του Αγίου Όρους στην ποιμαντική και στην ησυχαστική ιδανική: τοις πάσιν γέγονα πάντα ίνα παντός τρόπου τίνας σώσω (πρβλ. 1Cor 9:22.).
Πότε γίνατε Μητροπολίτης Στρούμιτσα και ποιες είναι οι τρέχουσες πνευματικές δραστηριότητες της Μητροπόλεώς σας;
Ενθρονίστηκα Μητροπολίτης της Στρούμιτσα κατά την ημέρα της Κοίμησης της Υπεραγίας Θεοτόκου, στις 28.08.1995 στο μοναστήρι που είναι αφιερωμένο στους Αγίους Δεκαπέντε Ιερομάρτυρες της Tιβεριούπολης, η οποία βρίσκεται στη Στρούμιτσα. Το πιο σημαντικό για μένα είναι να λειτουργήσω τη Θεία Ευχαριστία όσο το δυνατόν συχνότερα, ακόμη και κάθε μέρα όταν μπορώ. Από εδώ αντλώ όλες τις πνευματικές μου δυνάμεις και εδώ πραγματοποιώ όλα τα σχέδιά μου. Πρωταρχικό μέλημά μου είναι η πνευματική ανάπτυξη και η οχύρωση των μοναχών και των ιερέων, καθώς και η επίβλεψη και η βοήθεια προς την αποστολή τους μεταξύ του λαού του Θεού. Έχουμε τις δικές μας εκδόσεις, καθώς και το δικό μας μικρό τυπογραφείο. Έχουμε επίσης δύο Κέντρα, της «Αγίας Ελισαβετ» καθημερινό Κέντρο υποδοχής, νοσηλείας και περαιτέρω θεραπείας των εξαρτημένων ατόμων  από ψυχότροπες ουσίες στη Στρούμιτσα και το Θεραπευτικό Κέντρο «Η προστασία της Υπεραγίας Θεοτόκου» στο χωριό Βόντοτσα, για την αποκατάσταση και την εκ νέου κοινωνικοποίηση των τοξικομανών. Η οικονομική λειτουργία και η επιβίωση των μοναστηριών δεν είναι επίσης μια απλή υπόθεση. Από πλευράς εξεύρεσης χρηματικών πόρων αντιμετωπίζουμε δυσκολίες, δεν είμαστε πλούσιοι οικονομικά.
Οι Ορθόδοξοι χριστιανοί της Μητρόπολής σας, είναι ενεργοί συμμετέχοντες του λειτουργικού, καθώς και της πνευματικής ζωής της Μητρόπολής σας; Τι θα λέγατε για την νεολαία της Μητρόπολής σας;
Με την ανανέωση του μοναχισμού, που σίγουρα αποτελείται μόνον από νέους ανθρώπους, η Ορθόδοξη πνευματική ζωή μεταξύ των ανθρώπων έχει επίσης ανανεωθεί. Σήμερα, σε σύγκριση με πριν από δεκαπέντε χρόνια, πολύ περισσότεροι νέοι άνθρωποι νηστεύουν, εξομολογούνται, συμμετέχουν στα Άγια Μυστήρια του Χριστού και, γενικά, τηρούν τακτική πνευματική ζωή. Όλοι οι Ορθόδοξοι Χριστιανοί λαμβάνουν το Βάπτισμα, παντρεύονται, και συμμετέχουν στην γενικότερη ζωή της Εκκλησίας, κατά κάποιο τρόπο, ωστόσο εμείς δεν τους θεωρούμε όλους αυτούς ενεργά μέλη της Εκκλησίας. Γνωρίζουμε πολύ καλά ότι ο δρόμος είναι δύσβατος, ότι οι λίγοι πορεύονται σε αυτόν και ότι το ποίμνιο είναι μικρό. Ως εκ τούτου, μια Ορθόδοξη Εκκλησία δεν πρέπει να ταυτίζεται με το σύνολο των κατ’ ονομασίαν  πιστών ορθόδοξων σε μια χώρα. Ένα τέτοιο σφάλμα συνεπάγεται ακόμα ένα: οι Εκκλησιαστικοί Ποιμένες, οι οποίοι θα έπρεπε να καθοδηγούν το ποίμνιό τους προς τα ευαγγελικά πνευματικά ιδεώδη, αντ’ αυτού συχνά ακολουθούν, όπως κάνει και η πλειοψηφία των ανθρώπων, τα ίδια χαοτικά ρεύματα αυτού του κόσμου, προκειμένου να ευχαριστήσουν τους ανθρώπους. Εκείνος που επιδιώκει την ανθρώπινη δόξα, θα χάσει τη δόξα του Θεού. Είναι γραμμένο: πώς δύνασθε υμείς πιστεύσαι δόξαν παρά αλλήλων λαμβάνοντες και την δόξαν την παρά του μόνου Θεού ου ζητείτε; (Ιωάννης 5:44).
Η επίλυση του προβλήματος της ονομασίας της Εκκλησίας σας, νομίζετε ότι είναι αυστηρώς υπό τη δικαιοδοσία της Συνόδου του Πατριαρχείου της Σερβίας, ή ότι υπάρχει έδαφος για τους άλλους να εμπλακούν (του Οικουμενικού Πατριαρχείου);
Η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία λειτουργεί περιέργως. Από την μια υποστηρίζουν  ότι η διαφορά είναι εσωτερικό τους πρόβλημα και ότι δεν επιτρέπουν σε κανέναν να παρεμβαίνει στην εν λόγω διαφορά ως μεσολαβητής, ούτε καν το Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης. Αυτός ο ισχυρισμός είναι μάλλον προβληματικός, διότι, «είτε πάσχει εν μέλος συμπάσχει πάντα τα μέλη, είτε δοξάζεται εν μέλος συγχαίρει πάντα τα μέλη, υμείς δε έστε σώμα Χριστού και μέλη εκ μέρους (1Cor. 12:26-27)». Ωστόσο, όταν το όνομα Μακεδονική τίθεται προς συζήτηση, το εσωτερικό πρόβλημα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας ξαφνικά γίνεται και εξωτερικό, δεδομένου ότι είναι ένα πρόβλημα που αφορά και την Ελληνική πλευρά, επίσης. Τώρα, η διαφορά είτε είναι εσωτερικό πρόβλημα της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας και κανείς δεν πρέπει να παρεμβαίνει, είτε είναι εξωτερικό, γεγονός που σημαίνει ότι κάποιος άλλος μπορεί να ενοχληθεί, συνεπώς θα πρέπει να επιλυθεί με τη βοήθεια και  άλλων τοπικών Εκκλησιών, πρώτα απ' όλα του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Το πρόβλημα σχετικά με το όνομα μιας Εκκλησίας, όπως αυτό, το οποίο δεν είναι δογματικού ή κανονικού χαρακτήρα, δεν πρέπει να εμφανίζεται ως ένα διαμφισβητούμενο ζήτημα μεταξύ των δύο Εκκλησιών. Αυτό μπορεί να γίνει, αλλά έτσι μόνον  επιβεβαιώνεται, ότι οι Εκκλησίες εμπλέκονται  στην κοσμική πολιτική.

Η αντιπαράθεση με τον Αχρίδας Ιωάννη

Οι τριβές με τον τοποθετημένο από τη Σερβική Εκκλησία Αρχιεπίσκοπο της Αχρίδας Ιωάννη έχει επηρεάσει τις σχέσεις σας με το Πατριαρχείο της Σερβίας; Μπορείτε να μας εξηγήσετε τις βαθύτερες αιτίες του ζητήματος για όσους δεν είναι εξοικειωμένοι με αυτό;
Στο πλαίσιο του διαλόγου που είχαμε με τους εκπροσώπους της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, μετά από πολλές προσπάθειες, καταφέραμε να προωθήσουμε κατά  κάποιο τρόπο τις θέσεις μας κοντά, σχετικά με τα κύρια κανονικά και λειτουργικά ζητήματα, ωστόσο όλοι σκοντάψαμε εκεί όπου είναι το λιγότερο αναμενόμενο από Ποιμένες του Χριστού - για ένα καθαρά  αμιγώς πολιτικό ζήτημα, δηλαδή για το όνομα της Εκκλησίας μας. Εμείς ζητήσαμε το όνομα Μακεδονική Ορθόδοξη Εκκλησία να τοποθετηθεί άμεσα στη συμφωνία, και αυτοί απαιτούσαν έμμεση χρήση του, και έτσι το θέμα παρέμεινε ανεπίλυτο. Τέλος πάντων, το Μάιο του 2002, εμείς υπογράψαμε ένα κείμενο συμπερασμάτων (πέμπτο στη σειρά μέχρι τότε), γνωστό ως Σχέδιο συμφωνίας του Νις, το οποίο έγινε δεκτό από τη συνέλευση της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, και απορρίφθηκε από τη Σύνοδο μας. Αμέσως μετά, αντί να συνεχιστεί  ο διάλογος, όπως πολλές φορές μέχρι τότε, ορισμένοι Επίσκοποι της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, για λόγους που είναι γνωστοί  μόνο σε αυτούς, έσπευσαν για τη δημιουργία μιας παράλληλης Εκκλησίας. Η προσπάθεια της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας να σχηματίσουν μια παράλληλη ιεραρχία μέσα στην εκκλησιαστική δικαιοδοσία μας, αν και απολύτως ανεπιτυχής, έχει χειροτερεύσει πολύ τις διμερείς  σχέσεις  και έχει ομοίως  επιδεινώσει την επίλυση του διμερούς  προβλήματος . Παρ 'όλα αυτά, ο Θεός μπορεί να οδηγήσει οποιαδήποτε κατάσταση σε αίσιο τέλος, και έτσι πρέπει να βλέπουμε αυτή την εξέλιξη. Φυσικά, θα έπρεπε να εξεύρει τους συνεργάτες Του ανάμεσα στους Ποιμένες της Εκκλησίας. Επίσης, δεν μπορούμε να περιμένουμε ένα πρόβλημα που διαρκεί  εδώ και χρόνια να διορθωθεί άμεσα, ιδίως όταν το πρόβλημα μετατρέπεται από  διοικητικό σε προσωπικό. Η λύση πρέπει να περιλαμβάνει κατά κύριο λόγο την εξομάλυνση των σχέσεών μας με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας, και αυτό θα δημιουργήσει σίγουρα μια εξαιρετική ατμόσφαιρα για την επίλυση των θεμάτων που παραμένουν ανοικτά. Οι Χριστιανοί των πρώτων αιώνων έλυναν όλα τους τα προβλήματα μέσα στην εκκλησιαστική κοινότητα, συγκεντρωμένοι και προσευχόμενοι κατά τη Θεία Λειτουργία. Πολύ πιο περίπλοκες διαφωνίες στην ιστορία της Εκκλησίας, ακόμα και αυτές που επηρέασαν τα δόγματα (όπως η θεολογική συζήτηση για «ομοούσιος» ή «ομοιούσιος»), ξεπεράστηκαν με τη συντήρηση και τη μη αναστολή του Συλλείτουργου, έως ότου δοθούν οι τελικές διευκρινίσεις από την Οικουμενική Σύνοδο. Όταν δεν είναι θέμα αίρεσης, η διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας θα πρέπει να είναι η τελική πράξη και όχι η πρώτη.
Ποιες είναι οι σημερινές σχέσεις σας με τη Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία;
Ευγένειας, ακριβώς όπως είναι και οι δικές σας, αλλά όχι με αυτή την ένταση και στο αυτό επίπεδο. Ωστόσο, μη νομίζετε ότι δεν υπάρχουν πολιτικοί, διανοούμενοι και επιχειρηματίες στη χώρα μας οι οποίοι υποστηρίζουν  ότι η λύση σε όλα τα πολιτικά, εθνικά, οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα της χώρας μας έγκειται στην Ουνία με τον Πάπα της Ρώμης. Τώρα λοιπόν, ας αφήσουμε κάθε λογικό άνθρωπο να φανταστεί τη δική μας κατάσταση και όλα αυτά που μπορούν να προέρχονται έξω από αυτή, τόσο για εμάς όσο και για εσάς. Νομίζω ότι πρέπει να βοηθήσουμε ο ένας τον άλλο ως Ορθόδοξοι αδελφοί. Έχουμε δείξει ότι μπορούμε να κάνουμε και χωρίς τη βοήθειά σας, αλλά δεν θέλουμε να θλίβουμε τον Χριστό. Και ούτε εσείς, πιστεύω. Γιατί, εν τούτω γνώσονται πάντες ότι εμοί μαθηταί εστε εάν αγάπην έχητε εν αλλήλοις (Ιωάννης 13:35). Επιπλέον, να δεχτείτε τα λεχθέντα σε αυτή τη συνέντευξη μόνο ως εξομολόγησή μου και να προσεύχεστε για μένα. Μην τη θεωρήσετε ως μέσο άμυνας της Εκκλησίας μας ή ως μια επίθεση εναντίον άλλης Εκκλησίας. Εγώ δεν αισθάνομαι την ανάγκη για κάτι τέτοιο. Απάντησα , κατά την δύναμή μου, χάρη της ενίσχυσης της ενότητας και της αποστολής της Μίας, Αγίας, Καθολικής και Αποστολικής Εκκλησίας στην οποία, είμαι αφοσιωμένος και της  οποίας είμαι υπόλογος .

Η ιστορία της Στρούμιτσα

Πότε ιδρύθηκε η Μητροπολιτική έδρα σας; Ποιος είναι ο πληθυσμός της Μητρόπολής σας;
Η Μητρόπολη της Στρούμιτσα έχει τις ρίζες της στους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού. Εδώ, στη Στρούμιτσα (πρώην Τιβεριούπολις), κατά το έτος 362, οι Άγιοι Δεκαπέντε Ιερομάρτυρες της Τιβεριουπόλεως υπέστησαν μαρτυρικό θάνατο για τον Χριστό. Προ ολίγων ετών ανακηρύχτηκαν  επισήμως οι προστάτες της πόλης και η ημέρα εορτασμού των, 11η Δεκεμβρίου (σύμφωνα με το παλαιό ημερολόγιο) είναι αργία για το σύνολο του Δήμου. Μέρος των λειψάνων τους φυλάσσονται στο Κιλκίς. Μέχρι το έτος 1767, η  Μητρόπολη Στρούμιτσα ήταν στις τάξεις της Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας, η διάδοχος της Εκκλησίας της Πρώτης Ιουστινιανής. Μετά την κατάργηση της Αρχιεπισκοπής από το σουλτάνο Μουσταφά Γ΄ αυτή επήλθε στην τάξη του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Κατά τη διάρκεια των ετών, όταν η περιοχή βρισκόταν υπό την Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία (1920-1941), η Μητρόπολη της Στρούμιτσα και η γειτονική ενώθηκαν για να δημιουργηθεί η νέα Μητρόπολη των Ζλέτοβο και Στρούμιτσα, η οποία λειτούργησε ως τέτοια έως το 1989. Το έτος αυτό η Μητρόπολη της Στρούμιτσα επανιδρύθηκε και περιλαμβάνει πλέον: την πόλη της Στρούμιτσα και μεγάλους οικισμούς όπως της Δοϊράνης, του Μπέροβο και του Πέχτσεβο μαζί με όλα τα γύρω χωριά τους. Στα νότια συνορεύει με την Μητρόπολη Πολυανής και Κιλκισίου, και στα ανατολικά με την Επισκοπή του Νευροκοπίου της Βουλγαρικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο πληθυσμός είναι περίπου 120.000, εκ των οποίων 90% είναι χριστιανοί ορθόδοξοι. Υπάρχουν περίπου 8.000 Μουσουλμάνοι, και οι άλλοι είναι Ουνίτες, Προτεστάντες ή άλλο.
Πόσα μοναστήρια και εκκλησίες έχει η Μητρόπολή σας;
Έχουμε οκτώ ενεργά μοναστήρια, που αναβίωσαν κατά την περίοδο μεταξύ των ετών 1995 και 2005, με πάνω από πενήντα μοναχούς και μοναχές. Χρειαζόμαστε τουλάχιστον άλλα τέσσερα μοναστήρια, προκειμένου να καλυφθεί πλήρως πνευματικά η επικράτεια της Επισκοπής. Από προσωπική εμπειρία γνωρίζω ότι ο ευκολότερος τρόπος για να ολοκληρωθεί η αποστολή της Εκκλησίας είναι δια μέσω του μοναχισμού διότι οι  άνθρωποι εμπιστεύονται περισσότερο τους μοναχούς. Στα μοναστήρια μας, εμείς προσπαθούμε να ακολουθήσουμε την Αγιορείτικη ησυχαστική παράδοση, η συνέχεια της οποίας στην εποχή μας έχει διατηρηθεί και δια μέσου του  άγιου Γέροντα Ιωσήφ του Σπηλαιώτη, στον οποίο εμείς αποδίδουμε τον δέοντα σεβασμό. Έχουμε περίπου 100 εκκλησίες, 30 ιερείς και άλλες τόσες ενορίες, καθώς και 3 διακόνους. Μεταξύ των είκοσι πρόσφατα νεόκτιστων εκκλησιών, μερικές είναι αφιερωμένες στον Άγιο Γρηγόριο τον Παλαμά, ο οποίος έχει ανακηρυχθεί προστάτης της Μητρόπολης της Στρούμιτσα.

Η εκκλησία με έδρα τα Σκόπια

Εν συντομία, ποιο είναι το ιστορικό υπόβαθρο της Ορθόδοξης Εκκλησίας με την Έδρα στα Σκόπια;
Υπάρχουν μερικά στοιχεία που πρέπει να γνωρίζουμε για την Αγία Εκκλησία μας, τα οποία συνήθως παραβλέπονται ή μονόπλευρα παρουσιάζονται:
Πρώτον, σε όλες τις επαναστάσεις και πολέμους των δικών μας Ορθόδοξων χριστιανών κατά τα τελευταία 150 χρόνια, ένας από τους στόχους της απελευθέρωσης ήταν η αποκατάσταση της Αρχιεπισκοπής της Αχρίδας που αδίκως καταργήθηκε το 1767. Πάνω στο θέμα αυτό υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός από γραπτές και προφορικές λαϊκές παραδόσεις και τραγούδια, καθώς επίσης τα γραπτά και τα αιτήματα των συγγραφέων, των διαφωτιστών και των διανοουμένων μας. Υπάρχουν πολλά ιστορικά τεκμηριωμένα πραγματικά περιστατικά που στηρίζουν αυτόν τον ισχυρισμό μου, και ως εκ τούτου θα έπρεπε να σταματήσει η παραπληροφόρηση του είδους, ότι ο Τίτο ή οι κομμουνιστές έχουν τεχνητά ιδρύσει την Εκκλησία.
Δεύτερον, είναι αλήθεια ότι η Εκκλησία μας, η Αρχιεπισκοπή της Αχρίδας (ακριβώς όπως οι άλλες Εκκλησίες, χωρίς εξαίρεση), επίσης, σε αποκατάστασή της κατά το έτος 1958 χρησιμοποίησε τις ευνοϊκές προς αυτόν το σκοπό ιστορικές συνθήκες, αλλά αυτό δεν είναι μια τεχνητή αποκατάσταση, είναι μάλλον η εκπλήρωση των αιώνιων επιθυμιών και ελπίδων του Ορθόδοξου λαού μας, ο οποίος δεν έχει ποτέ ξεχάσει την φροντίδα που αφιέρωσαν σε αυτόν, οι αυτόχθονες ποιμένες αλλά και το έργο των  ‘’μισθοφόρων’’.
Τρίτον, με τη σχετική της απόφαση, από την 17/4η Ιουνίου 1959, η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία αποδέχτηκε  την αποκατάσταση της Αρχιεπισκοπής της Οχρίδας.
Τέταρτον, η δημιουργία της Ιεράς Συνόδου της Εκκλησίας μας καθίσταται δυνατή με τη χειροτονία ενός ακόμη δικού μας Επισκόπου από το Σέρβο Πατριάρχη Γερμανό στην Ιεραρχική Λειτουργία με τον Αρχιεπίσκοπό μας Δοσίθεο της 19ης Ιουλίου 1959 στην εκκλησία του Αγίου Μηνά στα Σκόπια. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η ορθόδοξη εκκλησιολογία είναι τέτοια ώστε δεν αφήνει περιθώρια εξουσίας στον Επίσκοπο της τοπικής Εκκλησίας, πόσο μάλλον δε, στο σύνολο της  αυτόνομης ή αυτοκέφαλης Εκκλησίας.
Πέμπτον, μέχρι το έτος 1967 η Εκκλησία μας λειτουργούσε ως ανεξάρτητη (αυτόνομη) με το δικό της Αρχιεπίσκοπο και τη δική της Σύνοδο (η οποία αποτελείται από πέντε Μητροπόλεις) και το δικό της Σύνταγμα, στα πλαίσια της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Σερβίας, και ήταν σε ευχαριστιακή και κανονική κοινωνία με όλες τις Ορθόδοξες Εκκλησίες. Ως εκ τούτου, δεν είναι αληθές, όπως συνήθως είναι διαδεδομένο στην Ελλάδα, ότι μερικοί Επίσκοποι κατά το έτος 1967 ξαφνικά ενώθηκαν και  ανακήρυξαν  μια αυτοκέφαλη Εκκλησία.
Έκτον, η ευχαριστιακή κοινωνία με την Εκκλησία μας διεκόπη από την πλευρά της Σερβικής Ορθόδοξης Εκκλησίας το 1967. Επομένως, αυτό συνέβη μετά από εννέα χρόνια ανεξάρτητης και αναγνωρισμένης ύπαρξης της Εκκλησίας μας, λόγω της μονομερούς ανακήρυξης του αυτοκεφάλου της, από την πλευρά της Ιεράς Συνόδου μας. Στην τυπική διοικητική μας πράξη - ανακήρυξη του αυτοκέφαλου, αυτοί απάντησαν με μια ουσιαστική εκκλησιαστική πράξη - διακοπή της ευχαριστιακής κοινωνίας. Αυτή, κατά την άποψή μου, είναι δυσανάλογη και μη ποιμαντική ενέργεια.
Έβδομον, ευχαριστούμε τον Θεό για την λογική και την αρετή που επικράτησαν, και έτσι η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία ποτέ δεν κίνησε νομικές διαδικασίες να καθαιρέσει τον Επίσκοπό μας. Είναι ενδιαφέρον ότι κατά τη διάρκεια της επίσκεψής μου στον Γέροντα Παΐσιο τον Αγιορείτη, μου είπε ότι αν η Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία είχε σκεφτεί καθαίρεση Επισκόπων μας, θα έπρεπε να έχει κάνει αυτό αμέσως μετά την ανακήρυξη του αυτοκέφαλου, και ότι τώρα ήταν πολύ αργά και ότι η κατάλληλη λύση θα έπρεπε να βρεθεί. Ωστόσο κάποιοι από εμάς, ανεπίσημα λαμβάνουν Κοινωνία (ακόμη και μέσα στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας) και συλλειτουργούν με Επισκόπους των άλλων Ορθοδόξων Εκκλησιών.
Και όγδοον, σε κάθε Θεία Λειτουργία που λειτουργεί , κατά τη Μεγάλη Είσοδο, ο Αρχιεπίσκοπός μας κ.κ. Στέφανος μνημονεύει όλους τους επικεφαλής των αυτοκέφαλων Ορθοδόξων Εκκλησιών, αρχής γενομένης με τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και στη συνέχεια τους υπόλοιπους, συμπεριλαμβανομένου του Σέρβου Πατριάρχη Ειρηναίου. Αυτό που λέω είναι ότι ζητάμε αυτήν την κοινωνία, δεν θέλουμε να αποκοπούμε από αυτήν, όπως συχνά ψευδώς παρουσιάζεται. Γι' αυτό το στόχο έχουμε αναπτύξει χρόνιο  και  διαρκή διάλογο με την Ορθόδοξη Εκκλησία της Σερβίας, για τον οποίο ο Οικουμενικός Πατριάρχης, επίσης, ενημερώνεται τακτικά καθώς εκδηλώνει  προσωπικό ενδιαφέρον.